Blog: Energie-innovaties zijn essentieel voor het slagen van de transitie

Radboud Dood is onze Investment Manager Innovatie, zijn expertise is investeren in innovaties op het gebied van CO2-reductie. In dit blog legt hij uit waarom nieuwe technologieën en producten belangrijk zijn om de energietransitie te versnellen.

Ontoereikende technologie
We staan voor een belangrijke maatschappelijke opgave, mondiaal, in Nederland en ook in Overijssel: zo snel mogelijk overgaan op fossielvrije energiebronnen. Innovatie speelt in die transitie een steeds belangrijkere rol, omdat de huidige stand van de techniek niet toereikend is. Ik zeg weleens: “We hebben niet alleen meer zonnepanelen nodig, maar ook betere zonnepanelen.” En dat geldt ook voor andere relevante technologieën die bijdragen aan de het slagen van de transitie.

Brede ondersteuning
Energiefonds Overijssel en haar fondsmanager StartGreen Capital hebben hebben de mogelijkheden om innovatieve initiatieven te ondersteunen, zowel financieel als praktisch – bij de uitvoering. Wij kunnen beginnende ondernemingen en energieprojecten helpen om de juiste keuzes te maken, de juiste product-marktcombinaties aan te boren, maar ook met de opbouw van de organisatie, door de juiste mensen op specifieke taken te zetten.

Van idee tot product
Welk type mens nodig is, verschilt per ontwikkelingsfase van de innovatie. De techniek komt van het zogenoemde willieworteltype: een uitvinder. Een goed idee is stap één, maar als dat niet tot grootschalige uitvoer komt, kan het niet succesvol worden. Er is daarom een ondernemer nodig die, met een goed team om zich heen, het idee verder uitwerkt. Wij ondersteunen initiatieven die van een wetenschappelijke vinding een succesvol productiebedrijf maken. Dat is een drietrapsraket: van een technologieontwikkeling naar gebruik van de techniek in een product en daar vervolgens een succesvol bedrijf omheen bouwen.

Om een voorbeeld te geven: Energiefonds Overijssel investeert in Cooll Sustainable Energy Solutions. Dit bedrijf maakt een adsorptiewarmtepomp die gebouwen op een efficiëntere manier verwarmt. De technologie is ontwikkeld vanuit de Universiteit Twente en is inmiddels technisch gevalideerd door het Fraunhofer Project Center. Ook heeft de pomp een Kiwa-veiligheidskeurmerk, dus we weten nu zeker dat de technologie doet wat ze moet doen. Inmiddels is Cooll in de fase dat hun innovatie wordt toegepast, waarmee ze marktvalidatie aan het behalen zijn. De volgende stap is de opzet van grootschalige productie.

Spreiding van risico’s
Een algemene stelregel is, dat van de 10 initiatieven waarin in vroege fase wordt geïnvesteerd, ongeveer de helft succesvol wordt. En uiteindelijk zal 1 of 2 van deze 10 initiatieven échte klappers worden (de zogenoemde stars). De andere 2 of 3 kabbelen voort: daar maken we geen winst, maar ook geen verlies op. Om die reden moet je als investeerder je risico’s spreiden, zoals collega Karel ook al beschreef in zijn blog Het succes zit ‘m in de mix.

Een belangrijke factor voor succes, zijn de mensen achter de innovatie. Ons uiteindelijke doel is om met hen samen te werken aan een verbeterde versie van het oorspronkelijke plan. Daarom kijken we in de onderzoeksfase (due diligence) niet alleen naar hoe doorwrocht de plannen zijn op technisch en financieel vlak, maar ook naar het team dat de ondernemer om zich heen heeft verzameld of nog moet verzamelen.

Wij verstrekken dus niet alleen financiering, maar voegen in het ontwikkeltraject van een risicodragende investering echt waarde toe aan het bedrijf. Het naar de markt brengen van een nieuwe vinding is namelijk zeker niet lineair: het is een weerbarstig proces, dat met horten en stoten gaat. Je kunt nu eenmaal niet alles op papier doorrekenen. Gedurende de rit kan de situatie veranderen; ik wil weten of ondernemers daarmee om kunnen gaan. Of ze kunnen meebewegen met de veranderende markt. Dat vergt voldoende flexibiliteit en een goede vertrouwensrelatie met de ondernemer.

Veranderd speelveld
Een zonnepark heeft een veel lager risico. We kunnen precies uitrekenen hoe groot de investering moet zijn en vervolgens verstrekken we een lening. De stekker gaat erin en dan doet het zonnepark doorgaans wat het moet doen; de lening wordt afgelost en de rente kan worden betaald. Daar is verder weinig spannends aan. Dat stelt ons als fonds in staat om daarnaast risico’s te nemen op het gebied van innovatieve technologieën. Die risico’s wegen we natuurlijk vooraf wel heel goed af.

Tien jaar geleden waren wij een van de weinige partijen die als publieke investeerder zonneparken financierden. Nu pakken commerciële partijen, ontwikkelaars en banken, daar ook hun rol in. Dat maakt dat daar nu minder marktfalen is. Juist daarom moeten wij als publieke investeerder in dit veranderende speelveld ook een andere rol aannemen. Wij kunnen onze toegevoegde waarde nu juist bieden door innovaties te ondersteunen die bijdragen aan onze doelstelling: de energietransitie helpen versnellen.

'De vijver met bedrijven die wij kunnen steunen wordt daarmee niet alleen groter, maar ook dieper'

Groter net
De provincie Overijssel is akkoord met verbreding van de scope van Energiefonds Overijssel. Dit houdt in dat we ons niet alleen maar meer op energiebesparing of duurzame -opwek gaan richten, maar ook op circulariteit. Daarnaast kunnen we door het besluit innovaties in een vroeger ontwikkelstadium ondersteunen: De vijver met bedrijven die wij kunnen steunen wordt daarmee niet alleen groter, maar ook dieper. En als een innovatie buiten onze (geografische) scope valt, verwijzen we naar ander fondsen binnen StartGreen: Participatiefonds Duurzame Energie Noord-Holland, Borski Fund of Oneplanetcrowd. En als wij ze binnen StartGreen niet kunnen helpen, verwijzen we ze naar andere fondsen.

Om deze scopeverbreding mede vorm te geven, willen we 2 à 4 miljoen gaan vullen met kleinere investeringen; in een vrij vroege fase op een relatief simpele manier, dus zonder te veel papierwerk. Daarmee hopen we natuurlijk verschillende potentiële stars te kunnen plukken. Daarbij is het dubbele rendement heel belangrijk: de investering moet niet alleen financieel goed renderen, maar ook zeker een bijdrage leveren aan de energietransitie.

Volle kracht vooruit
Door impactondernemingen de kans te geven tot volle bloei te komen, helpen we de energietransitie versnellen. Duurzaamheid wordt steeds belangrijker, ook voor mij persoonlijk. Ik wil graag een betere wereld achterlaten voor de volgende generaties. Het is mijn missie om nu een versnelling bij te schakelen op technologieën die nu nodig zijn. We kunnen niet zonder innovatie, want met de huidige stand van de technologie gaan we onze opgave niet realiseren.